کتاب فناوری بازرسی مبتنی بر ریسک؛ اصول پیشنهادی ۵۸۱ API

طی سال‌های اخیر میزان توجه به مدیریت دارایی‌های فیزیکی و مهندسی نگهداری و تعمیرات (نگهداشت)، در دو حوزه‌ی علمی و کاربردی در کشور، سیر صعودی داشته است. در حوزه کاربردی، کتاب‌های متعددی به زبان فارسی در موضوعات مختلف نگهداری و تعمیرات ترجمه و تالیف شده‌اند. در میان لیست کتب منتشر شده، جای استانداردهای مرجع صنعتی از جمله استاندارد بازرسی مبتنی بر ریسک(Risk Based Inspection)، API 581، بسیار خالی است. بازرسی فنی مبتنی بر ريسك با رویکرد کمی (API 581)، يك روش نوين در مديريت بازرسی بوده كه براساس تحليل‌های آماری اطلاعات به‌دست آمده از عمليات پايش در فرايندهای عملياتی و به منظور بهينه كردن برنامه و هزينه‌های بازرسی، استفاده می‌شود. مدیریت دارایی‌ها (تجهیزات) ادامه روند توسعه دانش نگهداری و تعمیرات (نگهداشت) با تمرکز بر چرخه عمر دارایی‌ها می‌باشد و امروزه به عنوان یک شاخه مهم در علم مدیریت و مهندسی شناخته می‌شود که سعی دارد با به کارگیری راهبردهای مدیریت دارایی، بهبود عملکرد، مدیریت ریسک، مدیریت هزینه، حداکثر ارزش ممکن را در بلندمدت از دارایی‌های سازمان به‌دست آورد. با توجه به اینکه RBI ابزاری جهت ارزیابی ریسک و مدیریت آن ایجاد می‌کند، از اهمیت ویژه‌ای در مباحث مدیریت دارایی و نگهداری و تعمیرات برخوردار است. هدف از اجرای RBI ، پیاده‌سازی یک استراتژی مدون جهت کاهش ریسک و در عین حال بهبود یکپارچگی مکانیکی و قابلیت اطمینان تجهیزات فرایندی می‌باشد. تجربه موفق اجرای بازرسی مبتنی بر ریسک در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی جهان و توجه روزافزون مدیران صنایع کشور نسبت به این مقوله، بر اهمیت آن افزوده است. بهره‌گیری از RBI ، ابزاری را برای بهبود مستمر بازرسی تجهیزات به طور سیستماتیک ایجاد می‌نماید که نتیجه آن کاهش ریسک شکست و پیامدهای آن خواهد بود. به عبارت دیگر این روش درصدد ارزیابی ریسک و مدیریت آن است. در این روش بر خلاف روش‌های سنتی بازرسی، فاصله زمانی ثابتی تعریف نمی‌شود، بلکه برای هر دستگاه فاصله زمانی و روش بازرسی مشخصی تعیین می‌شود. با استفاده از بازرسی مبتنی بر ریسک، ضمن اجتناب از بازرسی‌های مکرر، می‌توان امکانات و توانمندی‌های بازرسی را بر روی دستگاه‌هایی با ریسک بالاتر متمرکز نمود. لازم به توضیح است که استاندارد بازرسی مبتنی بر ریسک، تحت عنوان API 580 به صورت کیفی به ارزیابی ریسک و مدیریت برنامه بازرسی تاکید داشته است، اما API 581 با توجه به رویکرد کمی خود، مبتنی بر محاسبات دقیق قابلیت اطمینان، سعی در حل مسئله بازرسی و ارزیابی ریسک حاصل از آن دارد که جامعیت و مقبولیت جهانی را به دنبال داشته است. ترجمه حاضر شامل بخش اول نسخه ۲۰۰۸ آن می‌باشد.